Onze geschiedenis in vogelvlucht

Onze geschiedenis

De VVD is opgericht in 1948. “Het liberalisme is de drager van de vooruitgang”, aldus Oud tijdens de oprichtingsvergadering.

Het jaar 1814 is het begin van het politieke liberalisme in Nederland. Het start met de nieuwe Grondwet. De liberaal Gijsbert Karel van Hoogendorp stelt deze op. Daarmee is de eerste stap op weg naar de parlementaire democratie gezet. In het midden van de 19e eeuw geeft de liberaal Johan Rudolf Thorbecke vorm aan onze staatsinrichting. Nu nog zijn zijn ideeën basis voor de Grondwet, de Gemeente- en de Provinciewet. Ook voor de sociale wetgeving leggen liberalen de grondslag. Een belangrijke doorbraak is het Kinderwetje van de liberaal Sam van Houten. Dit maakt een einde aan de kinderarbeid. In 1885 wordt de eerste liberale politieke partij opgericht, de Liberale Unie. Daarna ontstaan verschillende partijen met liberale overtuigingen. De VVD is opgericht in 1948.

De liberale partijvorming

De liberale partijvorming begint eind 19e eeuw. In 1885 wordt de Liberale Unie opgericht. Begin 20ste eeuw splitsen alle politieke stromingen zich en zo ook de liberalen. In 1901 keert een groep de Liberale Unie de rug toe en richt de Vrijzinnig-Democratische Bond op. Deze staat onder leiding van Pieter Jacobus Oud. De Liberale Unie vormt met enkele andere liberale partijen de Vrijheidsbond in 1921. Na een verkiezingsnederlaag in 1937 wijzigt zij haar naam in ‘De Liberale Staatspartij De Vrijheidsbond’. Beide partijen worden in 1941 verboden door de Duitse bezetters.

Na 1945 gaan de vrijzinnig-democraten van Oud op in de PvdA. De leden van de Liberale Staatspartij noemen zich nu De Partij van de Vrijheid. Al snel gaan de vrijzinnig-democraten en de liberalen samenwerken. De politiek leiders Oud en Stikker onderhandelen over het oprichten van een nieuwe, liberale partij. Dat lukt. Op 24 januari 1948 is de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie een feit. Het liberalisme is de drager van de vooruitgang, aldus Oud tijdens de oprichtingsvergadering.

Jong talent

Hans Wiegel en Ed Nijpels. Het zijn twee voorbeelden van jong talent bij de VVD. Ze brachten onze partij veel succes. Begin jaren ’70. Hans Wiegel is nog geen 30 en wordt voorzitter van de Tweede Kamerfractie. Hij voert een sterke oppositie tegen kabinet Den Uyl. De verkiezingen van 1977 leveren winst op voor de VVD. Langdurig onderhandelen CDA en PvdA. Toch kiest het CDA voor een kabinet met de VVD. Een jonge Ed Nijpels volgt Hans Wiegel op. In 1982 wordt hij fractievoorzitter. Ed Nijpels leidt de VVD in 1982 naar een grote verkiezingsoverwinning. De Tweede Kamerfractie groeit naar 36 zetels.

Tegenslag en succes

Het gaat de partij niet altijd voor de wind, zoals in de jaren ’70 en ’80. De VVD verliest aan populariteit door een moeizame coalitieverhouding met het CDA. Ook spelen interne spanningen parten. Toch blijkt het een belangrijke periode. Samen met het CDA stelt de VVD de overheidsfinanciën op orde. Vanaf 1990 gaat het weer beter. Fractievoorzitter Frits Bolkestein zet de groei in. In 1994 onderhandelt hij succesvol met PvdA en D66. Het eerste Paarse Kabinet treedt aan. Het is een succesvol kabinet. In maart 1995 (verkiezingen Provinciale Staten) is de VVD zelfs voor het eerst de grootste partij van Nederland. In 1998 haalt de VVD 38 zetels bij de Tweede Kamer-verkiezingen. Hans Dijkstal voert de VVD aan in het tweede Paarse Kabinet.

In mei 2002 sluiten we een roerige verkiezingsperiode af. De VVD komt uit op 24 zetels. Gerrit Zalm wordt de nieuwe fractievoorzitter. Het eerste Kabinet Balkenende vormt zich uit CDA, VVD en LPF. Na 87 dagen valt dit kabinet door onenigheid binnen de LPF. Er komen opnieuw verkiezingen.

Op 22 januari 2003 wint de VVD vier zetels. De formatiepoging tussen CDA en PvdA mislukt. CDA, VVD en D66 komen wel tot een regeerakkoord (klik hier voor financieel kader). Zij vormen Kabinet Balkenende II. Gerrit Zalm wordt vice-premier en minister van Financiën. Na het vertrek van de Kamerleden Wilders en Van Schijndel heeft de VVD nog 26 zetels.

Mark Rutte

Op 22 november 2006 verliest de VVD vier zetels en komt onder leiding van Mark Rutte op 22 zetels. Na het vertrek van Kamerlid Verdonk heeft de VVD 21 zetels.

Op 9 juni 2010 behaalt de VVD een historische overwinning tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. De VVD is voor het eerst in haar bestaan de grootste partij van Nederland met 31 zetels. Ook levert de VVD voor het eerst in haar bestaan de Minister-president van Nederland. Mark Rutte is, na Cort van der Linden in 1918, de eerste Liberale premier in meer dan 90 jaar. Na de val het eerste kabinet Rutte in april 2012, behaalt de VVD op 12 september van dat jaar met liefst 41 zetels opnieuw een historische overwinning.